Βασικές Αρχές Ψυχοθεραπείας – Συμπεριφορική ψυχοθεραπεία

Η γνώση των αρχών ψυχοθεραπείας είναι χρήσιμη στους επαγγελματίες στον χώρο της υγείας και της εκπαίδευσης αλλά και σε όλα τα άτομα τα οποία αναζητούν κατανόηση των βαθύτερων αιτιών των προσωπικών τους αναζητήσεων και προβληματισμών.

Η ψυχοδυναμική – ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία χρησιμοποιεί πολλές από τις έννοιες της ψυχαναλυτικής θεωρίας αλλά δεν χρησιμοποιεί παραδοσιακές τεχνικές όπως η χρήση καναπέ. Προσαρμόζεται περισσότερο στα παρόντα προβλήματα του θεραπευμένου π.χ. γίνεται ατομικά, πρόσωπο με πρόσωπο.

Η συμπεριφορική ψυχοθεραπεία στηρίζεται στα ευρήματα της επιστήμης της συμπεριφοράς (Skinner, Thorndike, Watson κ.α.) για την ενίσχυση των θετικών ενεργειών και πράξεων του ατόμου και αποσκοπεί στην τροποποίηση των ψυχικών συμπτωμάτων και της προβληματικής συμπεριφοράς.

Ειδικότερα, στο συγκεκριμένο πρόγραμμα βάρος δίνεται:

• Στην αναγνώριση των ψυχικών διαταραχών και προβλημάτων της συμπεριφοράς.
• Στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων από τους εκπαιδευόμενους, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο.
• Στην κατανόηση των βασικών αρχών της συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση να:

• Διατυπώνει τις βασικές αρχές της Ψυχοπαθολογίας και της ψυχοθεραπείας.
• Ανακαλεί τις αρχές της συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας.
• Παρουσιάζει τις βασικές αρχές που διέπουν τις σχέσεις θεραπευτή – θεραπευόμενου.
• Διακρίνει τις ψυχοπαθολογικές συμπεριφορές.
• Αναγνωρίζει τα χαρακτηριστικά των βασικών ψυχοπαθολογικών διαταραχών.
• Κατονομάζει τις ψυχοπαθολογικές συμπεριφορές και τον τρόπο έκφρασης τους.
• Εκφράζει την έννοια της φυσιολογικής ανάπτυξης του ανθρώπου.
• Περιγράφει Προγράμματα Πρόληψης και Αντιμετώπισης των ψυχοπαθολογικών συμπεριφορών.
• Εκτιμά τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες των ατόμων με ψυχοπαθολογική συμπεριφορά.
• Αναγνωρίζει τις βασικές ομάδες ψυχικών διαταραχών και να εντάσσει σε αυτές ορθά τον θεραπευόμενο.
• Εφαρμόζει διαγνωστικά εργαλεία κατάλληλα για τις ψυχοπαθολογικές διαταραχές.
• Διακρίνει τις καταστάσεις στις οποίες απαιτείται η εφαρμογή της συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας.
• Αξιοποιεί τις βασικές τεχνικές της συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας.
• Ερμηνεύει τα συμπτώματα που εμφανίζονται σε ψυχοπαθολογικές καταστάσεις.
• Προάγει την ενσυναίσθηση (την κατανόηση για τους άλλους).
• Υποστηρίζει τη σημασία του ρόλου του επαγγελματία υγείας και του εκπαιδευτικού στον εντοπισμό ατόμων με ψυχοπαθολογικά συμπτώματα.
• Παρουσιάζει ενσυναίσθηση απέναντι στους θεραπευομένους.
• Χρησιμοποιεί τις γνώσεις που απέκτησε σε διαπροσωπικό επίπεδο.

Διδακτική Ενότητα: 1
Σωματική και ψυχολογική ομοιόσταση. Συντήρηση των φυσιολογικών ορίων. Στρες και ομοιόσταση. Ρύθμιση της ομοιοστασίας από το νευρικό και ενδοκρινολογικό σύστημα.  Νόσος: Διαταραχή του ισοζυγίου της ομοιόστασης. Η πυραμίδα του Maslow – ιεράρχηση των ανθρώπινων αναγκών. Σχέσεις νόησης -συναισθήματος – συμπεριφοράς και ορμονών. Σχέση σώματος-ψυχής. Θεωρίες προσωπικότητας.

Διδακτική Ενότητα: 2
Ανάπτυξη φυσιολογικής προσωπικότητας. Στάδια ανάπτυξης φυσιολογικής προσωπικότητας (Piaget, Eriksen, κ.α.). Διαταραχές προσωπικότητας. Βασική διαίρεση ψυχιατρικών διαταραχών (φάσμα σχιζοφρένειας και άλλες ψυχωτικές διαταραχές, διπολικές, καταθλιπτικές αγχώδεις διαταραχές). Διαταραχές σίτισης και πρόσληψης τροφής. Σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Νευρογνωστικές διαταραχές και άλλες ψυχικές διαταραχές.

Διδακτική Ενότητα: 3
Μηχανισμοί άμυνας του ατόμου και διαδικασίες προσαρμογής. Διχοτόμηση-ταύτιση-Προβολή-εκλογίκευση-μετάθεση-απώθηση-παλινδρόμηση-άρνηση-μεταβίβαση – αντιμεταβίβαση(Freud-Klein-Winnicott). Κεντρικό και περιφερικό νευρικό σύστημα. Αυτόνομο νευρικό σύστημα. Συμπαθητικό και παρασυμπαθητικό σύστημα. Ο μηχανισμός Fight or Flight.

Διδακτική Ενότητα: 4
Βασικές κατηγορίες ψυχοπαθολογικών διαταραχών. Σχιζότυπη, σχιζοσυναισθηματική, διπολική , καταθλιπτική διαταραχή. Συμπτώματα ψυχοπαθολογίας. Χρήση διαγνωστικών εργαλείων- Κανόνες δεοντολογίας χορήγησης, συνθήκες χορήγησης, τρόπος και χώρος χορήγησης.

Διδακτική Ενότητα: 5
Βασικές αρχές ψυχοθεραπείας. Τα προσωπικά χαρακτηριστικά των αποτελεσματικών ψυχοθεραπευτών. Οι αξίες των ψυχοθεραπευτών και η θεραπευτική διαδικασία. Ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι θεραπευτές στην αρχή της καριέρας τους. Η επιβίωση του θεραπευτή ως ανθρώπου και ως επαγγελματία. Σχέση θεραπευτή – θεραπευόμενου. Βασικοί κανόνες δεοντολογίας. Λήψη ηθικών αποφάσεων. Βασικά δικαιώματα των πελατών. Οι διαστάσεις της ηθικής αρχής της εχεμύθειας. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση του θεραπευτή.

Διδακτική Ενότητα: 6
Βασικές αρχές συμπεριφορικής θεραπείας. Κεντρικές Ιδέες. Κλασική εξαρτημένη μάθηση(Pavlov). Συντελεστική εξαρτημένη μάθηση. Θετική ενίσχυση. Ντετερμινιστική υπόθεση. Μοντέλο ερεθίσματος /αντίδρασης. Μέτρηση και επαλήθευση των παρεμβάσεων. Προσέγγιση προσανατολισμένη στη δράση.

Διδακτική Ενότητα: 7
Τεχνικές συμπεριφορικής θεραπείας. Το φυσικό περιβάλλον. Ο χρόνος. Ο φυσικός χώρος. Η οικονομική συναλλαγή. Διακοπές και διαλείμματα. Δομή και φάσεις της συνεδρίας. Ασκήσεις χαλάρωσης και συγγενείς μέθοδοι. Συστηματική απευαισθητοποίση (Wolpe). Μίμηση προτύπων. Παρρησιαστική (διεκδικητική) θεραπεία. Αυτοδιαχείριση και αυτοκατευθυνόμενη συμπεριφορά. Πολυτροπική θεραπεία.

Διδακτική Ενότητα: 8
Εφαρμογές συμπεριφορικής θεραπείας σε καταθλιπτική διαταραχή, σε αγχώδεις διαταραχές, διαταραχή κοινωνικού άγχους, οριακές και ετερογενείς διαταραχές προσωπικότητας, διαταραχή της προσαρμογής, σχιζοφρενικές διαταραχές. Συμπεριφορική θεραπεία και φοβίες – κρίσεις πανικού- μετατραυματικό στρες.

Διδακτική Ενότητα: 9
Μελέτη περίπτωσης.

Ιατροί, Ψυχολόγοι, Ψυχίατροι, Παιδοψυχολόγοι,  Λογοθεραπευτές, Φυσικοθεραπευτές, Εργοθεραπευτές, Ρεφλεξολόγοι, Εκπαιδευτικοί της
πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Απόφοιτοι καθηγητικών σχολών (Φιλοσοφικής, Φυσικομαθηματικής, Φ.Π.Ψ.,ΤΕΦΑΑ, Ψυχολογίας, Ανθρωπιστικών Σπουδών, κ.α.).

Απόφοιτοι Παιδαγωγικών Τμημάτων Δημοτικής Εκπαίδευσης, απόφοιτοι τμημάτων Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, καθώς και απόφοιτοι τμημάτων Ψυχολογίας, Θεολογίας, ΜΜΕ, Κοινωνιολογίας. Απόφοιτοι τμημάτων νοσηλευτικής.

Πτυχιούχοι και Φοιτητές Πανεπιστημίου – Τ.Ε.Ι – Ι.Ε.Κ.

Α.   Θεωρητική Εκπαίδευση – Διαλέξεις

Η θεωρητική εκπαίδευση πραγματοποιείται εξ αποστάσεως με τη μορφή διαλέξεων (ασύγχρονων και σύγχρονων) μέσω εκπαιδευτικής πλατφόρμας η οποία αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες ώστε να υποστηρίζεται αποτελεσματικά η εκπαιδευτική διαδικασία και η επικοινωνία εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου. Οι επιμορφούμενοι μπορούν να απευθύνονται ηλεκτρονικά στον εκπαιδευτή τους, μέσω ενσωματωμένου στην πλατφόρμα ηλεκτρονικού συστήματος επικοινωνίας, για την άμεση επίλυση αποριών σχετιζόμενων με τη διδακτική ύλη.

Στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται εκπαιδευτικό υλικό σε ηλεκτρονική μορφή, videos (διαλέξεις καθηγητών), παρουσιάσεις, και live streaming διαλέξεις, ενώ αν κριθεί αναγκαίο σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να υπάρχουν και δια ζώσης συναντήσεις.

Οι εκπαιδευόμενοι αποκτούν πρόσβαση μέσω προσωπικού κωδικού στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που υλοποιείται το πρόγραμμα και στην οποία αναρτάται σταδιακά, ανά διδακτική ενότητα, μέσω ειδικά διαμορφωμένων ηλεκτρονικών τάξεων, το εκπαιδευτικό υλικό (σημειώσεις, παρουσιάσεις, σχετική βιβλιογραφία κλπ). Οι εκπαιδευόμενοι μελετούν το υλικό και υποβάλλουν ειδικά τεστ αξιολόγησης σε κάθε διδακτική ενότητα.

Η σύγχρονη (real time) εξ αποστάσεως εκπαίδευση παρέχει στους εκπαιδευόμενους τη δυνατότητα να έχουν στον υπολογιστή τους ήχο και εικόνα και να μπορούν να υποβάλλουν ερωτήσεις στους εισηγητές μέσω αμφίδρομης επικοινωνίας με κάμερα και μικρόφωνο.

Β.  Πρακτική  Άσκηση

Οι εκπαιδευόμενοι κατά την διάρκεια του προγράμματος εκπονούν μια προσομοιωτική εργασία πρακτικής άσκησης (case study) και επιμορφώνονται να εφαρμόζουν και να χορηγούν ψυχομετρικά εργαλεία (Raven, Bangor, παιδικό ιχνογράφημα κ.λ.π.).

Το πρόγραμμα αναγνωρίζεται από το Υπουργείο Παιδείας και μοριοδοτείται σύμφωνα με τον Ν. 4415/2016, ΦΕΚ. 159 Α/06.09.2016 με τον Ν. 61048/Ε2/2017, Φ.Ε.Κ. 1239 Β /2017 και με τον Ν. 4473 Τεύχος 1ο /30/5/2017, ΦΕΚ 78/2017, με τον Ν. 4589/2019, Τεύχος Β’ 1088//02.04.2019 και με την προκήρυξη του ΑΣΕΠ υπ’ αριθμό 3ΕΑ/2019.

Μοριοδότηση:

• 2 Μόρια στο σύστημα διορισμών εκπαιδευτικών (ΑΣΕΠ αναπληρωτές υποψήφιοι)
• 0,5 Μόρια στη διαδικασία επιλογής στελεχών εκπαίδευσης (Νόμος 4547 (ΦΕΚ Α’ 102/12.06.2018 , Άρθρο  24, περίπτωση ββ και άρθρο 21, α)
• 0,5 Μόρια σε υποψήφιους Διευθυντές και Υποδιευθυντές (Νόμος 4547 (ΦΕΚ Α’ 102/12.06.2018 , Άρθρο 24, περίπτωση ββ και άρθρο 21, α)
• 10 μόρια για διορισμούς εκπαιδευτικών ΤΕ και ΔΕ
• Ένταξη στους επικουρικούς πίνακες  ( Νόμος 4589, ΦΕΚ 13 Α/29-01-2019 ΑΡΘΡΟ 58 )

Το Πρόγραμμα απονέμει 12 πιστωτικές μονάδες ECVET (European Credit System for Vocational Education and Training), ενώ οι απόφοιτοι, μαζί με το πιστοποιητικό, λαμβάνουν και Συμπλήρωμα Πιστοποιητικού Europass.

Το ECVET (European Credit System for Vocational Education and Training) είναι το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς Πιστωτικών Μονάδων στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Εισήχθηκε το 2009 με την Ευρωπαϊκή οδηγία 2009/C 155/2 και αποτελεί ένα πλαίσιο για την αναγνώριση, τη συσσώρευση και τη μεταφορά των μαθησιακών αποτελεσμάτων ενός εκπαιδευτικού προγράμματος.

Η εφαρμογή του ECVET από το ΚΕΔΙΒΙΜ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, περιλαμβάνει την περιγραφή του τίτλου σπουδών – προσόντος με βάση τα μαθησιακά αποτελέσματα τόσο στο επίπεδο εκπαιδευτικού προγράμματος, όσο και διδακτικής ενότητας, όπου κάθε διδακτική ενότητα περιλαμβάνει συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, τις οποίες θα πρέπει να αποκτήσει ο εκπαιδευόμενος με την ολοκλήρωση της παρακολούθησης. Η κατάκτηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων κάθε διδακτικής ενότητας αξιολογείται μέσω κατάλληλων ασκήσεων αξιολόγησης.

Σε κάθε διδακτική ενότητα μαθησιακών αποτελεσμάτων αποδίδονται πιστωτικές μονάδες ECVET, με βάση τον εκτιμώμενο χρόνο ενασχόλησης του εκπαιδευόμενου με το αντικείμενο του προγράμματος. Για τα εκπαιδευτικά προγράμματα του ΚΕΔΙΒΙΜ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, 1 βαθμός ECVET αντιστοιχεί σε 25 ώρες ενασχόλησης.

Οι διδάσκοντες στο Πρόγραμμα είναι Καθηγητές του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και άλλων πανεπιστημίων. Ειδικοί Επιστήμονες Ψυχοθεραπείας, με σημαντική επιστημονική κατάρτιση και εξειδίκευση, συγγραφικό έργο και διδακτική, διαγνωστική και συμβουλευτική εμπειρία.

Στους εκπαιδευόμενους χορηγείται επιπρόσθετο επιμορφωτικό υλικό (σημειώσεις ανά διδακτική ενότητα, παρουσιάσεις των μαθημάτων των εκπαιδευτών, σύγχρονη επιστημονική αρθρογραφία κλπ).

Νέα μειωμένα δίδακτρα και επιπλέον διευκολύνσεις, ως ελάχιστη συνεισφορά στις ιδιαίτερες συνθήκες που έχει επιφέρει η πανδημία του  COVID-19:

Ειδικότερα, τα δίδακτρα των προγραμμάτων διαμορφώνονται ως εξής:

Η παρακολούθηση του Προγράμματος οδηγεί στη χορήγηση Πιστοποιητικού Εξειδίκευσης από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και αποτελεί ένα ουσιαστικό προσόν για την ενασχόληση στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Το πρόγραμμα διεξάγεται σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Υπουργείου Παιδείας και λαμβάνεται υπόψη ως επιπλέον προσόν με ξεχωριστή θέση στον ατομικόεπιστημονικό φάκελο.

Το πρόγραμμα εκτός του πιστοποιητικού Εξειδικευμένης Επιμόρφωσης παρέχει και συμπλήρωμα πιστοποιητικού Europass το οποίο είναι ένα έγγραφο που συνοδεύει το πιστοποιητικό εξειδικευμένης επιμόρφωσης. Απονέμεται με την ολοκλήρωση του προγράμματος και στο οποίο περιγράφεται αναλυτικά η διάρκεια των σπουδών, τα μαθησιακά αποτελέσματα, οι διδακτικές ενότητες και οι πιστωτικές μονάδες ECVET, καθώς και ο τρόπος αξιολόγησης. Το συμπλήρωμα πιστοποιητικού Europass συμβάλει στην αξία του χορηγούμενου πιστοποιητικού και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους απόφοιτους για την εύρεση εργασίας και την αναλυτική παρουσίαση του προγράμματος σπουδών.